عفونت ادراری(urinary tract infection) در کودکان شایع بوده و تا سن 5 سالگی 8% دختربچه ها و 2-1% پسربچه ها حداقل یک بار مبتلا به عفونت ادراری شده اند. صرفأ در سال اول حیات شیوع عفونت ادراری در پسربچه ها بیشتر بوده؛ و خطر آن در کودکان ختنه نشده ده برابر ختنه شده است.بعد از یکسالگی به طور قابل توجه شیوع آن در دختران بیشتر است، علت چنین توزیع سنی را می‌توان به کوتاهی مجرا در دختربچه ها و نزدیکی آن به مقعد نسبت داد که صعود میکروب را در دستگاه ادراری تسهیل میکند. سالی 3% کودکان در آمریکا مبتلا به عفونت ادراری میشوند. دستگاه ادراری شامل دو کلیه، دو حالب، یک مثانه و یک مجرا میباشد. کلیه ها به عنوان دستگاه تصفیه خون عمل میکنند.
ادرار توسط کلیه ها تولید شده و از طریق لوله های باریکی به نام حالب به مثانه انتقال می یابد. سپس ادرار درون عضوی بادکنکی شکل و عضلانی، به نام مثانه ذخیره میشود. به دنبال پر شدن از ادرار، مثانه به مغز پیام ارسال میکند.سپس مغز تصمیم میگیرد چه زمان ادرار کردن شروع شود. در هنگام ادرار کردن، ادرار از طریق مجرا تخلیه میگردد. در این حین مثانه منقبض شده و دریچه ( اسفنکتر ) ادراری شل میشود.
برگشت ادرار شدید از مثانه به کلیه ها در عکس مثانه
اسکن کلیه نشان میدهد که سمت چپ در اثر ریفلاکس شدید و عفونت کلیه کوچک شده است
از سی تی اسکن و ام آر آی در عفونت ادراری عارضه دار استفاده میگردد.اسکن کلیه به روش دی ام اس آ ، آسیب کلیه را نمایش میدهد.در صورت مشاهده آسیب کلیه در فاز حاد عفونت ادراری تبدار، اسکن پیگیری کلیه 4 تا 6 ماه بعد جهت اثبات یا نفی اسکار کلیه، تکرار میشود.در ابتدا رگ گرفته میشود، و محلول اسکن داخل رگ تزریق میگردد. به دنبال آن دو تا سه ساعت زمان لازم است تا محلول اسکن به کلیه ها برسد، و در این مدت کودک میتواند بازی کند.پس از دو تا سه ساعت به کمک دوربین مخصوص عکسها گرفته میشود. مدت لازم برای گرفتن عکسها بیست تا سی دقیقه است. در این مدت کودک میباید آرام و بی حرکت باشد. در این راستا ممکن است نیاز به داروی آرامبخش باشد.
پیش آگهی:
احتمال عود عفونت ادراری در کودکان زیر شش سال 14% است. 30-25% کودکان مبتلا به عفونت ادراری برگشت ادرار از مثانه به کلیه دارند. در کل 8% کودکان مبتلا به عفونت ادراری تبدار دچار آسیب کلیوی میشوند.احتمال آسیب کلیوی در کودکان با سن کمتر از 2 سال به دنبال عفونت ادراری تبدار بیشتر است. تشخیص و درمان زودهنگام مهمترین قدم در پیشگیری از آسیب کلیوی است.
اقدامات درازمدت:
یبوست کودک میباید اصلاح گردد و توصیه میشود که کودک هر 2 تا 3 ساعت ادرار نماید.باید کودک به مصرف مایعات تشویق گردد. کودک میباید از مصرف مواد محرک نظیر شکلات، کافيین، ونوشابه های گازدار منع شود. شستشوی دستگاه تناسلی از جلو به عقب، به ویژه پس از دفع مدفوع، باشد. مدت استحمام بیش از 15 دقیقه نباشد، و کودک پس از آن ادرار کند. استفاده از لباس‌های زیر نخی و گشاد و شستشو و تعویض مکرر آنها توصیه میشود. در دختربچه ها از وان حاوی کف صابون پرهیز گردد. لباس زیر دختربچه ها باید از جنس نخ باشد.
مدت زمان پوشك نوزاد زياد نباشد. آنتی بیوتیک پیشگیرانه به مدت شش تا دوازده ماه در موارد عفونت ادراری راجعه تجویزمیگردد. در پسربچه های زیر یک سال سن توصیه به انجام ختنه میشود. کشت ادرار دوره ای در طول سال اول پس از عفونت ادراری و در کودکانی که در معرض عفونت راجعه هستند؛ توصیه میشود. اختلال مادرزادی دستگاه ادراری میباید به کمک جراحی اصلاح گردد.
