کلیه نعل اسبی(horseshoe kidney) شایعترین ناهنجاری اتصال دو کلیه به یکدیگر است و در یک مورد به ازای 500 تولد دیده میشود. در 95% موارد محل اتصال پل تحتانی کلیه ها میباشد. کلیه نعل اسبی در پسرها شایعتر است.
در این بیماران ممکن است سایر ناهنجاری های مادرزادی دستگاه ادراری – تناسلی؛ نظیر تنگی مادرزادی محل اتصال حالب به لگنچه( ureteropelvic junction obstruction ) ، هیپوسپادیاس(hypospadiasis)، برگشت ادراری از مثانه به حالب ( vesicoureteral reflux )، عدم نزول بیضه (undescended testis)، رحم دوشاخ، … مشاهده شود.
تنگی مادرزادی محل اتصال حالب به لگنچه شایعترین ناهنجاری مادرزادی دستگاه ادراری- تناسلی همراه کلیه نعل اسبی است.
سایر ناهنجاری های مادرزادی محتمل، شامل ناهنجاری های سیستم قلبی-عروقی، سیستم عصبی، سیستم گوارش و سیستم عضلانی-استخوانی است.
خطر ایجاد سنگ ادراری در کلیه نعل اسبی افزایش می یابد، و میزان شیوع آن 20 تا 60 درصد است. خطر سرطان های کلیه، از جمله تومور ویلمز ( تومور با منشأ جنینی کلیه که در دوران کودکی دیده میشود )، در این بیماران در مقایسه با افراد عادی افزایش می یابد.
علایم:
حداقل 50% بیماران بدون علامتند. علایم به صورت نمادین وابسته به هیدرونفروز ( تجمع ادرار در کلیه )، عفونت و سنگ ادراری است. شایعترین علامت درد مبهم شکمی است.
تشخیص و نمای رادیولوژیک:
کلیه نعل اسبی اغلب در سونوگرافی قبل از تولد تشخیص داده میشود. در عکس شکم، کلیه ها پایین تر از محل معمول خود و نزدیک به ستون فقرات واقع شده اند. سونوگرافی محل اتصال پل تحتانی کلیه ها را نشان میدهد.
در سونوگرافی هیدرونفروز، در صورت وجود، مشهود است. سایر روشهای تشخیصی شامل عکس رنگی کلیه ( آی وی پی )، سی تی اسکن، اسکن هسته ای کلیه از نوع “دی ام اس آ”، و “ام آر آی” میباشند.
جهت ارزیابی از نظر احتمال برگشت ادراری از مثانه به حالب، عکس مثانه (voiding cystourethrography) گرفته میشود.
پیش آگهی:
این بیماران باید مایعات فراوان مصرف نمایند تا مانع از پیدایش سنگ یا سایر عوارض شوند. تنها عوارض بیماری، نظیر سنگ، در کلیه نعل اسبی درمان میشوند. کلیه نعل اسبی حاملگی و زایمان را تحت تأثیر قرار نمیدهد. سونوگرافی دوره ای در این بیماران جهت پایش عوارض توصیه میشود. خطر بیماری مزمن کلیوی در این بیماران بیشتر است.
